Wij hebben de afgelopen maand het inspirerende boek “Rijke Grond” van Gabe Brown gelezen. Deze Amerikaanse veehouder transformeerde een falend ‘traditioneel’ bedrijf in een bloeiende regeneratieve onderneming. Graag delen wij met jullie wat we geleerd hebben!
Gabe Brown is een rancher uit North Dakota in de Verenigde Staten, die begin jaren ’90 het bedrijf van zijn schoonouders overnam. Vanaf het begin was hij ervan overtuigd dat de ‘conventionele’ intensieve landbouw van zijn schoonouders, met zijn hoge kosten, bodemdegradatie en steeds lagere rendementen, niet houdbaar was op de lange termijn. Hij wist dat hij het roer moest omkeren om het bedrijf draaiend te houden, alleen had hij er geen idee van hoe hij hieraan moest beginnen. Met leergierigheid, doorzettingsvermogen en veel vallen en opstaan transformeerde hij het bedrijf geleidelijk in een regeneratieve boerderij, waarbij landbouw en natuur met elkaar in harmonie staan én waar de opbrengsten hoger zijn dan ooit.
Door zijn ervaringen werd Gabe zich gaandeweg bewust van wat hij de vijf principes van bodemgezondheid noemt. Deze principes zijn volgens hem niet alleen universeel toepasbaar (of in de woorden van Gabe: “Heb je grond? Ja? Dan zal dit werken!”), ze zijn volgens hem ook onontbeerlijk als je op termijn een financieel gezond agrarisch bedrijf wil hebben.
De principes om een gezonde bodem – en bijgevolg een gezond bedrijf – te cultiveren, zijn:
- Beperkte verstoring: De bodem moet worden gezien als een ‘huis’, dat de natuur bouwt om de levende organismen te beschermen die zorgen voor natuurlijke bodemvruchtbaarheid. Ploegen maakt dat huis kapot: de bodemstructuur en –biologie gaan erdoor achteruit, waardoor de voedingsstoffen niet optimaal kunnen circuleren en de vruchtbaarheid erop achteruitgaat. Om deze redenen moeten ook kunstmest, herbiciden, pesticiden en fungiciden tot een minimum worden beperkt of zelfs volledig geschrapt.
- Pantser: Houd de bodem altijd bedekt. Onbedekte bodem is uitzonderlijk; de natuur is altijd bezig om de bodem te bedekken. Een natuurlijk ‘pantser’ heeft meerdere voordelen:
- Het zorgt voor bescherming tegen erosie;
- Het voorziet voedsel en leefgebieden voor macro- en micro-organismen;
- Het voorkomt dat vocht verdampt en dat onkruidzaden zich verspreiden.
- Diversiteit: Monoculturen vind je nergens in de natuur, enkel daar waar de mens ze heeft geïntroduceerd. Ze leiden tot ziekten en plagen die volledige oogsten in een oogwenk kunnen verwoesten. Streef er dan ook naar om in je bouwplan maximale diversiteit in te bouwen van liefst inheemse soorten die complementaire groeicyclussen en voedingsbehoeften hebben.
- Levende wortels: Zorg doorheen het jaar voor een levend wortelsysteem in de bodem. Dat zorgt ervoor dat er het hele jaar door planten kunnen groeien, die door fotosynthese koolstof opnemen en die via hun wortels uitwisselen voor minerale voedingsstoffen beschikbaar gemaakt door bodemmicroben. Die voedingsstoffencyclus aan de gang houden zorgt voor opbouw van organische stof en een steeds vruchtbaardere bodem.
- Integratie van dieren: De natuur functioneert niet zonder dieren. Ruimte bieden aan vee en andere boerderijdieren, maar ook o.a. bestuivers, roofinsecten en regenwormen is essentieel om het ecosysteem te herstellen en te doen bloeien. In het geval van vee gebeurt dat door een combinatie van (gecontroleerd) grazen, bemesten en vertrappelen.
Vanuit Carbon Farmers geloven wij in de potentie van deze manier van werken, zeker in de Nederlandse context met de brandend actuele stikstofproblematiek. Regeneratieve landbouw biedt een hoopvol alternatief voor het (gedwongen) stopzetten van bedrijven. Wij pleiten er dan ook voor dat boeren de ruimte en middelen krijgen om zelf deze omschakeling te maken naar een natuurinclusieve, bodemverbeterende manier van boeren waarmee zij tegelijkertijd een goede boterham kunnen verdienen. Gabe Brown is verder ook te zien in de spraakmakende Netflix-documentaire Kiss the Ground, eveneens een aanrader!
Het boek ‘Rijke Grond’ is met korting beschikbaar in de webshop van Nieuwe Oogst.
Bestel dit boek met korting